Hiểu đúng để chữa lành những vấn đề về sang chấn tâm lý ở trẻ em

Các chuyên gia nhận định tình trạng bỏ bê, thiếu sự giao tiếp và chăm sóc phù hợp trong giai đoạn đầu đời của trẻ sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển về thể chất, tâm lý và nhận thức của bé. Điều này không chỉ xảy ra ở Mỹ mà cũng đang trở thành vấn đề đáng lo ngại tại Việt Nam.

Đó là những thông tin được các chuyên gia trao đổi khi ra mắt tập sách “Đứa trẻ được nuôi trong chuồng chó – Ngăn ngừa và chữa lành sang chấn tâm lý ở trẻ em – từ gia đình đến xã hội”, với sự tham dự của các khách mời: TS.Nguyễn Đức Nhật – Nhà Tham vấn và Giám sát Lâm sàng, Ths. Đào Thị Thu Hương – Bác sĩ Nội trú, Chuyên khoa Tâm thần Nhi, Ths. Nguyễn Tú Anh – Nhà thực hành Tâm lý trong lĩnh vực Trẻ em & Làm cha mẹ.

Thạc sĩ, bác sĩ Đào Thị Thu Hương chia sẻ: “Hiện nay phụ huynh đã quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe tinh thần của trẻ em. Và thực tế ở nhiều bệnh viện cũng đang đẩy mạnh những nghiên cứu cùng các chương trình hợp tác với nước ngoài liên quan đến vấn đề sức khỏe tinh thần của trẻ em. Tuy nhiên mức độ quan tâm cũng chỉ dừng lại các lĩnh vực rối loạn phát triển thần kinh, ví dụ tăng động giảm chú ý, tự kỷ hoặc là các rối loạn về cảm xúc như lo âu, trầm cảm… chứ chưa thực sự chú ý nhiều đến các vấn đề sang chấn tâm lý ở trẻ em.

Thật sự khi tiếp xúc nhiều với trẻ em thì ngoài những biểu hiện như lo âu, trầm cảm, hay những hành vi thách thức, chống đối thì ẩn sâu bên trong đó vẫn là những vấn đề mà chúng ta chưa chạm được tới. Đó là những vấn đề về bạo lực học đường, cho đến những vấn đề tưởng chừng như rất nhỏ thôi nhưng nó cứ xảy ra hàng ngày, lặp đi lặp lại, nó có những ảnh hưởng một cách kinh khủng đến những hành vi và cảm xúc của trẻ em”.

Còn với thạc sĩ Tú Anh, cô chia sẻ trong quá trình làm việc đã gặp rất nhiều trường hợp trẻ em gặp sang chấn. Thậm chí có những ca tưởng như bình thường nhưng qua nhiều tuần nhiều tháng thì sự thật mới được bóc tách ra. Cô nói: “Giống như bóc một củ hành, đến ngày bóc tách ra được thì mới thấy là đứa trẻ này đã trải qua rất nhiều sang chấn tâm lý. Những gì mà đứa trẻ trải qua có thể là bị bạo hành từ chính cha mẹ của mình, mà chính họ cũng không biết hành động đó là bạo hành. Hoặc có thể đứa trẻ bị bỏ bê về mặt cảm xúc do cha mẹ vô tình. Khi đọc quyển sách “Đứa trẻ được nuôi trong chuồng chó”, tôi nhận ra những trường hợp này không chỉ xảy ra ở Mỹ mà còn xảy ra hàng ngày, ngay trong công việc mà tôi đang làm”.

Đó cũng là lý do mà First News – Trí Việt và tiến sĩ Đức Nhật đã dành ròng rã hai năm trời thực hiện cuốn sách “Đứa trẻ được nuôi trong chuồng chó” với hy vọng góp phần nâng cao nhận thức về tác động của sang chấn tâm lý ở trẻ em, cũng như kêu gọi sự quan tâm của phụ huynh, giáo viên, người làm công tác trẻ em… đối với sức khỏe tâm thần của trẻ em.

Các chuyên gia đã cùng nhau phân tích và mổ xẻ những trường hợp sang chấn tâm lý ở trẻ em. Đó không chỉ là những trường hợp đau lòng trong cuốn sách “Đứa trẻ được nuôi trong chuồng chó” mà còn là nhiều ca bệnh có thật đã được các chuyên gia thăm khám và điều trị.Những trường hợp mà các chuyên gia đã đề cập đến cho thấy một thực tế rằng, không chỉ trẻ em mà cả cha mẹ cũng gặp nhiều khó khăn trong việc chăm sóc và nuôi dưỡng con cái. Nhiều bậc cha mẹ không được chuẩn bị đầy đủ về kiến thức và kỹ năng chăm sóc trẻ, đặc biệt là trong giai đoạn đầu đời của trẻ.

Ngày nay, vì cuộc sống bận rộn, nhiều bậc phụ huynh cho trẻ sử dụng điện thoại thông minh để giải trí mà vô tình không biết việc này có thể ảnh hưởng như thế nào đến trẻ. Đây cũng là vấn đề được bạn đọc Anh Tú – sinh viên năm 2 trường đại học KHXH&NV – đặt ra cho các diễn giả.

“Rất nhiều tổn thương bị gây ra bởi những mối quan hệ xung quanh và chỉ có những mối quan hệ tích cực, yêu thương mới là cách để chữa lành cho những vết thương do những mối quan hệ gây ra. Vậy làm sao để chúng ta có thể tạo được những môi trường, những vòng tay, những mối quan hệ tích cực, không chỉ với trẻ mà còn với những người xung quanh. Bởi vì như đã nói, người lớn cũng đã từng là những đứa trẻ, và có thể chúng ta cũng mang trong mình những tổn thương nhất định. Khi hiểu về chuyện đó, chúng ta sẽ có sự bao dung với xung quanh hơn, ý thức về vai trò của chúng ta cho thế hệ sau này” – tiến sĩ Nguyễn Đức Nhật đúc kết.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh rằng việc chăm sóc trẻ em gặp sang chấn còn cần sự hợp tác của nhiều bên, bao gồm gia đình, nhân viên chăm sóc, bác sĩ, nhà tâm lý, giáo dục và cả cộng đồng… Mấu chốt không nằm ở việc ngăn cản mọi sự tổn thương đến với trẻ mà là làm sao cho trẻ cảm nhận được sự yêu thương, chăm sóc, bảo vệ của mọi người. Đó là nền tảng cho mọi sự phát triển lành mạnh, dù cho trẻ có bị sang chấn hay là không.